Ιωσήφ Γεωρβασάκης

Ο Ιωσήφ Γεωρβασάκης γεννήθηκε στο Χουμέρι Μυλοποτάμου Ρεθύμνης την 12/03/1946. Ήμουν το τελευταίο παιδί από τα 3 της οικογένειας και είχα ένα αδελφό τον Νικόλαο Γεωρβασάκη και μια αδελφή την Ασπασία Γεωρβασάκη, ο πατέρας μου ονομαζόταν Εμμανουήλ Δημητρίου Γεωρβασάκης και η μητέρα μου Καλλιόπη Ιωσήφ Οικονομάκη και καταγόταν οικογενειακώς από το Χουμέρι Μυλοποτάμου Ρεθύμνης. Στο δημοτικό σχολείο Χουμερίου είχα τα πρώτα μαθητικά χρόνια και έπειτα εισήχθη με εξετάσεις στην κατωτέρα τεχνική σχολή Ρεθύμνης Νικολάου Βαβουράκη στο τμήμα Ηλεκτρολόγων, έπειτα εργάστηκα στην 2η ατμοηλεκτική μονάδα της Δ.Ε.Η. στην Πτολεμαΐδα ως βοηθός ηλεκτρολόγου στις Ε.Τ.Ε. ΕΔΟΚ – ΕΤΕΡ το 1961, έπειτα σε εργολάβο κατασκευής ηλεκτρικών δικτύων της Δ.Ε.Η.

1) 1962 Είς την Νάξο, το 1963 στην Σύρο (εναερίτης)
2) 1964 -1965 Κρήτη στον εργολάβο (εναερίτης)
3) 1/1/1966 – 10/6/1966 έκτακτο προσωπικό στην Δ.Ε.Η. Ρέθυμνο.

Τον Ιούλιο του 1966 κατατάχθηκα στο πολεμικό Ναυτικό στο κέντρο Κανελόπουλος και έπειτα στο περιπολικό Β.Π. Γιάσκος ολοκλήρωσα τις στρατιωτικές μου υποχρεώσεις τον 10/1968 με ειδικότητα ηλεκτρολόγος, το διάστημα 1969 – 1971 σε εργολάβο κατασκευής ηλεκτρικών δικτύων Δ.Ε.Η. ( εναερίτης ) κατόπιν ηλεκτρολόγος εγκαταστάσεων φωτισμού και κινήσεως (1972 -2007), εμπειροτέχνης μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, τώρα συνταξιούχος.

Στο εγχείρημα της συγγραφής του βιβλίου μου υπήρξε καθοριστικό το εύνασμα που δόθηκε από την αγάπη μου για την γη των προγόνων μου και στα εντυπωσιακά στοιχεία που αποκάλυψε η έρευνα, στοιχεία τα οποία σε μερικές περιπτώσεις ανατρέπουν απόψεις θεωρούμενες πάσης αμφιβολίας έως σήμερα.

(1) Το άρθρο του Δικηγόρου Χαριλάου Ζαχαρίου Πετυχάκη (από Χουμέρι) σε τοπική εφημερίδα το 1926 ‘Προλεκόμενα Χουμέρι Κώμη μεγάλη Κατάρρυτος και Σύνδενδρος κείται επί μαγευτικής καταφύτου θέσεως προς Βορράν του Ψηλορείτη και προς δυσμάς του Κουλούκωνα και εις το κέντρο της Δυτικής λεκάνης της επαρχίας Μυλοποτάμου κατοικείται από 250 ψυχάς, ο καθεδρικός ναός του χωριού επ ονόματι των Εισοδείων της Θεοτόκου και του Αγίου Νικολάου προς της συνοικήσεως τούτο ήτο Κοινόβιος Μονή ώς αποδεικνύεται εκ των πέριξ Μοναστικών κελιών διαλυθείσα και καταστραφείσα ασφαλώς κατά τας επαναστάσεις Καλλεργών κατά των Βενετών‘, στην δυτική πλευρά του ναού υπάρχει τάφος επιτύμβια πλάκα με οικόσημο φθαρμένο των Καλλέργων.

(2) Του Δημητρίου Μιχαήλ Καλλέργη (Χουμέρι) καθηγητής Γαλλικής φιλολογίας (Σορβόννης Παρίσι) ο θεός τον κόσμο αυτόν εδώ που οι άνθρωποι αγωνίζονται, πόνος αρρώστων να το ρίξει στο πένθος και στην απόγνωση και στην ολοκληρωτική καταστροφή κείνη κει την μέρα προτού γεννηθώ ορδές Βαρβαρικές ήρθαν στο Νησί της Κρήτης που πέρασαν από δω σε λίγες στιγμές οι ορδές αυτές έβαλαν κάτω σε ερείπεια τον Άγιον οίκο του Θεού όπως μου έχει διηγηθεί πολλές φορές τούτος ο ίδιος χώρος που μέσα του εγώ γεννήθηκα και ύστερα από πολλά χρόνια ‘Ένα βελάνι από μια από τις Δρυάδες που ζούνε εδώ στα τρίγυρα ήρθε και έπεσε μέσα στο χάλασμα τούτο το δροσερό χώμα του πρώην δαπέδου του Ναϊδρίου δέχτηκες και αγκαλιά με στοργή κείνο το βελάνι που βλάστησε την ερχόμενη άνοιξη και βλάστησα περιγράφει το δέντρο το οποίο είχε βγεί στο χάλασμα του ναού του αγίου Παύλου όπου είχε κοπεί αναλύει πόσο ετών ήταν όταν κόπηκε το δέντρο και πόσο κράτησε το ξύλο μέχρι να καταστραφεί άρχισε να κτίζεται ό ναός το έτος 1959 πόσα χρόνια ήταν που γκρεμίστηκε.

(3) Το χωριό Χουμέρι Μυλοποτάμου από το άρθρο του Γ.Φ. Δαφέρμου το όνομα του χωριού δύσκολο εξηγήτο, μερικοί λένε πως έχει σχέση με το χώμα ή το λατινικό HUMUS που σημαίνει εύφορη γη, χωράφια όπως και είναι. Πάντως φαίνεται μάλλον ξένη λέξη Τουρκοαραβικά, στο χωριό τούτο έμειναν επί πολύ χρόνο και μέχρι το 1897 Τούρκοι τσιφλικούχοι και έδωσαν πολλές τούρκικες τοπωνυμίες. Εδώ το Χουμέρι είναι μοιρασμένο σε δύο γειτονιές το πάνω χώρι και το κάτω χώρι, στο τελευταίο είναι μία εκκλησία «Παναγία του Βάτου η της Πέρδικας με περίεργη παράδοση στην θέση ήτο πρό του 1866 και πολύ πρωτύτερα. Ένας μεγάλος βάτος όπου συχνά ακουγόταν και κακάριζε μια άγρια πέρδικα χωρίς να μπορέσουν ποτέ να την βγάλουν από το βάτο, στο τέλος έδωσαν φωτιά του βάτου και εκάηκε φαίνεται η πέρδικα φαίνεται ήτο μάλλον θαυματουργικό σημάδι γιατί μέσα στις στάχτες βρέθηκε ένα εικόνισματάκι καμμένο λίγο στο άκρο που παρίστανε την Παναγία των Εισοδίων, γι’ αυτό έκτισαν εκεί ομώνυμη εκκλησία, σκάβοντας εκεί βρήκαν τα θεμέλια παλαιάς εκκλησίας και μία καμπάνα καλοκαμωμένη και με πολύ μελωδική λαλιά ιταλικής τέχνης.

Αυτή την παράδοση μου την είχε πει ο παππούς μου Ιωσήφ Οικονομάκης (Σηφάκης) είχε γεννηθεί 1863 – 1954 ότι του την είχε πει ο παππούς του. Το χωριό Χουμέρι κατοικούνταν από τους Καλλέργηδες από Βενετοκρατίας. Υπό αμφισβήτηση και ουσιαστικά δεν ισχύουν τα περί ερχομού των δύο συγγάμβρων Γεωργίου και Αλεξίου από το χωριό Καλλέργο κ.λ.π. και ότι αυτοί είναι γενάρχες στα δύο χωριά, συμπέρασμα ότι οι Καλλέργηδες του Χουμερίου κατοικούν στην ίδια γή από πολύ παλαιά ότι το Χουμέρι υπήρξε φέουδο της οικογένειας των Καλλεργών, το βεβαιώνει ο Γεώργιος Χορτάτζης που ήταν γραμματικός του φεουδάρχη του Μανθαίου Καλλέργη και πατέρας του Ιωάννης Γεωργίου Χορτάτζης είχε νοικιάσει, το βεβαιώνει στο βιβλίο του ο Γεώργιος Χορτάτζης.

(1) Όπως τα συμβόλαια της 14 Νοεμβρίου 1592 που έγραψε ο Ρεθεμνιώτης συμβολαιογράφος Ζώρζης Τρωίλος ο πατέρας Αλέξανδρος Καλλέργης και γιός Τζανάκης Καλλέργης και το άλλο (2) Σε Πράξη 28-11-1639 που έγραψε ο Ρεθεμνιώτης συμβολαιογράφος Ανδρέας Καλλέργης πρόκειται για το ίδιο του προηγουμένου που είχε πεθάνει. Αναφέρεται εκεί στην 4 Ιουλίου 1640 πηγή (ενν – εγώ ο Ανδρέας Καλλέργης ώς Νοτάριος) στο χωριό Χουμέρι στο σπίτι που κατοικεί η Μπιάντα Νταρτόνα χήρα του μακαρίτη Αλεξάνδρου Καλλέργη και της διάβασα τα παραπάνω μπρός στους μάρτυρες αποδεικνύεται ότι ο Αλέξανδρος Καλλέργης κατοικούσε στο Χουμέρι ως πηγή του Ηλία Κολοβού οικισμοί του Μυλοποτάμου το 1671 σε ουδεμία ενετική απογραφή δεν αναφέρετε το χωριό Καλλέργος, το 1881 το χωριό Καλλέργος είχε 35 κατοίκους.

Ο Εμμανουήλ Σ. Λαμπρινάκης διδάσκαλος του εν Ρεθύμνη προτύπου στο βιβλίο του Γεωγραφία της Κρήτης του 1890 αναφέρει ότι το Χουμέρι υπήρξε πρωτεύουσα της επαρχίας Μυλοποτάμου κατά το χρονικό διάστημα 1869-1878, το επιβεβαιώνει το συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Ιωάννη Δημ. Νικολακάκη, Εν Χουμέρι σήμερον την δεκάτη εβδόμη του μηνός Αυγούστου του χιλιοστού οκτακόσιον ογδοήκοντα τρίτου του έτους. Εν το ειρηνοδικείου Μυλοποτάμου οικία του πότε (Μακαρίτη) Δημητρίου Σπανουδάκη παρά τη συνοικία, του πότε (Μακαρίτη) Δημητρίου Σπανουδάκη παρά τη συνοικία πάνω χώρι Ενώπιον εμού του συμβολαιογραφούντος γραμματέας της Ελληνικής γλώσης του Ειρηνοδικείο Μυλοποτάμου και κάτοικος του χωριού Χουμερίου του Δήμου Μελιδονίου Μυλοποτάμου ο Χαρίλαος Πετυχάκης αναφέρει το Χουμέρι επι Τουρκοκρατίας έδρα του Επαρχείον και ιεροδικείο ήταν στο σπίτι του Νικολάου Σπανουδάκη (καλόπαιδου) στο απανω χώρι επι πολλά έτη από το ΄΄ετος 1886 μέχρι δε του 1894 και έδρα Ελληνικού Σχολείου το έτος 1924 συνδέθει δια τηλεφώνου μετά του Περάματος μετά των πέριξ χωριών το κέντρο των οποίων κατέχει Κρασούνα, Δαμαβόλου, Αβδανίτες, Καστρί, Άγιο Μάμα, Αργουλιό, Αβδελα, Κεραμωτά, Γαρύπα, Μελισσουργάκι, Πασαλίτες, Καλαμά, Καλανδαρέ, Αμαράντος και Βραχύμο αποτελεί το δεκαπενταχώρι του Επάνω τέως Δήμου Μελιδονίου και το ομώνυμο εκλογικό τμήμα ο ΜΑΡΙΝΟΣ ΤΖΑΝΕ ΜΠΟΥΝΑΛΗΣ Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1645-1669) μα εσύ καημένο Ρέθυμνο επήγαν τα παιδιά σου κι εχάλασε η χώρα και έλιωσε το όνομα σου τι κρίμα τα λαμπρά άστρα να βασιλέψουν και να στέκουν ζωντανά πολλούς να μαθητέψουν στα γράμματα το σοφιστά και βρύσες λέω εκείνες που είχαμε ονομάσει σε παλαιές Αθήναις και την Αγία Παρασκευή Τουνόσπιτα τ’ Αστέρι Αμυγδαλέα Πλακωτή Αρσάνη Χαμαλέβρι τότες περνά τη Πισκοπί τον Πρίνο κατεβαίνει και στο Αγιασμάτσι το νερό πεζεύει και χορταίνει κι κοπιάσει κι ακουμπίσανε λίγο ξεκουραστήκανε και τσί χωριάτες τσί φτωχούς επλάκωσε η πρίκα μπαίνει στον Μυλοπόταμο στο Βώσακο αποσώνει Σκάφη και Αξέντη Σκεπαστή και Αγγελιανά σκλαβώνει Γρίδα και Αξό εκαύσαση Χουμέρι κι Αβδανίτες, Καλανταρέα, Καλαμά, Ορθέ και Πασσαλίτες. Από τα κτίσματα που ήταν Μέγα Δρύ και Γεραντζανό μαρτυρούσαν ότι ήταν οικισμοί του Χουμερίου και κατοικούνταν, αλλά για κάποιο λόγο καταστράφηκαν και κατεδαφίστηκαν, μας το περιγράφει πιό πάνω ο Μαρίνος Τζανέ Μπουναλής. Αυτά έρχονται να ζωντανέψουν το διασωθέντα θρύλο που διασώζεται μέχρι και σήμερα το γεμάτο σημασία. Ότι είδ’ γω στο Μέγα Δρύ άνθρωπος άλλος, να μην τα ξαναδεί το μέγεθος της καταστροφής σε υλικές και ανθρώπινες ζωές μα τις δίνει η απογραφή του 1583 ο ΝΑΧΙΓΙΕΣ του ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ του Ηλία Κολοβού το Χουμέρι είχε 128 κατοίκους, στην άλλη απογραφή του 1671 μόνο 40 κάτοικοι, οι περισσότεροι άνδρες σκοτώθηκαν. Αυτοί που έμειναν άλλαξαν επώνυμα Δακανάλης σε Δασκαλάκη ή Γεωργιουδάκη σε Σπανουδάκη ή Γαριφαλάκη σε Οικονομάκη, τότε έφυγαν Καλλέργηδες και Δακανάλιδες και πήγαν στα Ανώγεια ΑΠΟ ΧΩΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΤΣΑΝΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ. Το κατεστραμμένο και ερημωμένο χωριό Χουμέρι άρχισε με νέους κατοίκους ήταν συνήθως μετανάστες ή φυγάδες από άλλα μέρη της Κρήτης και κυρίως την περιοχή των Σφακίων και παντρεύτηκαν και έμειναν στο Χουμέρι από τους νέους κατοίκους ήταν ο Νικόλαος Μαρκάκης έκανε 5 παιδιά, η Αναστασία παντρεύτηκε τον Παπά Γιάννη Καλλέργη, έκαναν 2 παιδιά η καλή τον Μιχαήλ (Γιωργιουδάκη) Σπανουδάκη έκαναν 4 παιδιά ο υιός του Μάρκος παντρεύτηκε δύο (2) φορές, η πρώτη ήταν η Μαρία Εμμ Φοβάκη και έκαναν 6 παιδιά, πέθανε και ξαναπαντρεύτηκε τη Μαρία Ποζύζου και έκαναν 6 παιδιά ο Παντελής Οικονομάκης έκανε 1 παιδί υιός Γεώργιο και έκανε 9 παιδιά η συζυγος του ήταν Σπανουδάκη, Κων/νος (Ανδρουλιδάκης) Παπαδάκη σύζυγος Δακανάλη έκαναν 6 παιδιά. Η Μαρία κόρη του Νικολάου Μαρκάκη παντρεύτηκε τον Θεοφάνη Πριναράκη και έκαναν 6 παιδιά, η Αργυρή Νικ Μαρκάκη παντρεύτηκε το Δημήτριο Καλλέργη και έκαναν 4 παιδιά, ο Ιωάννης Σπανουδάκης έκανε 4 παιδιά, ο Παντελής Οικονομάκης και ο Νικόλαος Μαρκάκης από τα στοιχεία που βρήκα από το πηγάδι της πλατέ αυλής το κάτω χώρι ήταν δικό του όπου κατοικούσαν και τα παιδιά τους αλλά ήταν ιδιοκτήτες μεγάλων αγροτικών εκτάσεων καθώς και ο Ιωάννης Σπανουδάκης που τα ακίνητα άρχιζαν από το πάνω χωριό τη πίσω γειτονιά το πάν αλώνι έως την κοπράνα έφτανε στη πλατέ αυλή εκτός τα αγροτεμάχια, τα ανωτέρω άτομα ότι είχαν παντρευτεί Καλλεργοπούλες όπως γνωρίζουμε ότι το Χουμέρι ήταν Φέουδο των Καλλέργηδων πλατέ αυλή από την αρχή του δρόμου προς το πάνω χώρι αρχίζουν των Καλλέργηδων το γωνιακό ήταν το σπίτι της Μαγδαληνής Νικ Καλλέργη σύζυγος του Ιωάννη Διαλεκτού του Γεωργίου Καλλέργη μετά του Νικολάου Γεωργίου Καλλέργη μετά Ιωάννη Γεωρ. Καλλέργης (κρασάς) μετά του παπά Βασιλείου Γιανσάκης σύζυγός του Ζαμπία Καλλέργη του Βολιτάκη του Ελληνικού Σχολείου οικία Νικολάου Μιχ. Καλλέργη αρχηγού Μυλοποτάμου πουλήθηκε, το πήρε ο Δημήτριος Σπανουδάκης στη μεσωγειτονιά στο πανωχώρι το σπίτι του Μιχαήλ Γεωργίου Καλλέργη το άλλο του Στυλιανού Αστρ. Κυριακόπουλου σύζυγος του, Αναστασία Καλλέργη από την Νοτική μεριά του ιερού ναού της Παναγίας αρχίζουν τα οικόπεδα του Κων/νου Παπαδάκη Ανατολικά είναι επαρχιακός δρόμος Ρεθύμνου Ανωγείων και από δυτικά ο δρόμος από την πλατέ αυλή προς το πάνω χώρι έως μεσοχοργιά στο δρόμο που βγαίνει και ενώνει με τον επαρχιακό σε αυτό τον οικοπεδικό χώρο έχτισαν τα σπίτια και κατοίκησαν οι Παπαδάκηδες. Στο πάνω χώρι κατοικούσαν οι οικογένειες Αλέξανδρος Οικονομάκης, Σπανουδάκης (Γεωργουδάκης) και Γιακουμάκηδες.